Jean Valjean si svincia

di Victor Hugo

Sicilianu English Francais

Quannu Jean Valjean era sulu cu Javert, sciogghìu la corda ca assuggittava ô priggiuneru pû menzu dû corpu, lu gruppu dû quali era sutta la tavula. Doppu chistu, ci fici un signali di livarisi. Javert ubbidìu cu ddu surrisu senza definizioni ntô quali si cundensa la supremazzia di l'autorità ncatinata. Jean Valjean pigghiau a Javert pû martingali, comu avissi pigghiatu un voi dâ sò capizza, e strascinannulu doppu di sè, niscìu adaciu dâ putia di vinu ca Javert, chî jammi ammanettati, puteva fare sulu passi curti. Jean Valjean tineva lu pistolu in manu, e attraversaru accussì lu trapeziu internu dâ barricata; li insurgenti, priparati pi l'attaccu imminenti, si vutaru li spaddi.

Marius, sulu, misu â sinistra estremità dâ barricata, li vitti passari. Stu gruppu dâ vittima e dû boia s'illuminau dû barlumi sepulcrali ca iddu avìa nta l'arma sò. Jean Valjean custrinciu a Javert a nchianari supra la barricata cu quacchi difficultà, ma nun allentau lu cordu. Doppu ca attravirsaru lu sbarramentu, si truvaru sulu ntâ vanedda. Nuddu li potti vidiri chiù picchì l'arcu furmata dî casi li ammucciava dî insurgenti. Li cadaviri ritirati dâ barricata furmarunu un mucchiu terribbili na para di passi arrassu. Ntrî morti si distinguìu na facci livida, capiddi scarmigghiati, na manu pirciata e na minna fimminili menza nuda. Era Éponine. Javert taliau a sta picciotta morta e dissi cu prufunna tranquilità:

"Mi pari ca canusciu a dda picciotta."

Poi si vutau a Jean Valjean, ca misi lu pistolu sutta lu brazzu, e si fissau supra a Javert na taliata ca nun aveva bisognu di palori pi diri: "Javert, sugnu jo."

Ci arrispunniu Javert: "Pigghia la tò vinnitta."

Jean Valjean pigghiau un cuteddu dâ sò sacchetta e lu grapìu.

"Un surinu," Javert esclamau. "Tu hai raggiuni. Chistu ti va megghiu."

Jean Valjean tagghiau lu martingali ca Javert avìa attornu ô coddu, poi ci tagghiau li cordi dî pusi e, accalannusi, chiddi ê sò pedi. E poi jisannusi, dissi: "Vossia è libbiru."

Nun era facili sbalurdiri a Javert. Era ancora maistru di iddu stissu, ma nun puteva suprimiri la sò emozioni. Ristau a vucca aperta e immobili, mentri Jean Valjean cuntinuau:

"Nun mi pari ca nesciu di stu postu. Tuttavia, si pi casu mi rinesciu, sutta lu nomu di Fauchelevent, abbitu ô Rue de l'Homme Armé, numeru 7."

Javert avìa la facci affunciata d'un tigri. Aprìu un cantu dâ sò vucca, e murmurau ntrî denti.

"Stai attentu!"

"Ora si ni jissi! " dissi Jean Valjean.

Javert cuntinuau:

"Dicisti Fauchelevent, Rue de l'Homme Armé?"

"No. 7."

Javert ripitìu a bassa vuci, - "No. 7."

Abbuttunau lu sò redingottu, riacquistau la rigidità militare tra li spaddi, si vutau, fici na menza vutata, si ncruciau li vrazza, sustennu lu varvarottu cu na manu, e si misi a caminari versu li mircati. Jean Valjean lu seguìu cu l'occhi. Doppu quacchi passi, Javert si vutau e dissi:

"Vossia mi fa camurrìa! Megghiu ca mi ammazzassi!"

Javert nun si ni addunau ca nun si rivolgeva chiù a Jean Valjean in modu nfurmali.

"Si ni jissi, Vossia! " dissi Jean Valjean.

Javert si allungau adaciu adaciu. E un mumentu doppu, vutau a l'angulu dû Rue des Prêcheurs. Quannu Javert avìa scumparutu, Jean Valjean scarricau la pistola nta l'aria. Poi turnau â barricata e dissi: "È fattu."

Ntô frattempu, eccu zoccu succidìu: Marius, chiù occupatu di l'esternu ca di l'internu, finu a ddu mumentu nun avìa taliatu cu attinzioni la spia garrotata ntô funnu oscuru dâ cammara a pedichianu. Quannu lu vitti in chinu jornu, nchianari supra la barricata pi jiri a moriri, lu ricanuscìu. Un ricordu improvisu ci ntrasiu ntâ menti. Si ricurdau dû spitturi dâ Rue de Pontoise, e li dui pistoli ci detti ca iddu, Marius, avìa usatu a chista barricata, e nun sulu si ricurdau dû sò facci ma puru dû sò nomu.

Stu ricordu però era nigghiusu e turmintatu comu tutti li sò idei. Nun era na affirmazioni ca fici a sè stissu, era na dumanna ca si misi: "Nun è chistu lu spitturi dâ polizia ca mi dissi ca si chiama Javert?" Forsi c'era ancora tempu di interveniri pi st'omu? Ma prima avìa a sapiri si trattava veramenti di stu Javert. Marius gridau a Enjolras, ca si appi appena misu a l'àutra fini dâ barricata.

"Enjolras?"

"Chi è?"

"Comu si chiama ddu omu?"

"Quali omu?"

"L'agenti dâ polizia. Lu sai comu si chiama?"

"Certu ca sacciu, picchì ni lu dissi."

"Comu si chiama?"

"Javert."

Marius si jisau. A ddu momentu, si sintìu lu curpu dâ pistola.

Jean Valjean ricumparsi e gridau: "È fattu."

noti

Hugo, Victor (1862). Les Misérables. Tomu V: Jean Valjean, libbru primu, capitulu 21